Over het snoeien van fruitbomen.

Fruitbomen en houtig kleinfruit zijn een aanwinst voor iedere tuin. En gebak, jam of compote is het lekkerst met fruit uit eigen tuin. Daarbij kan een juiste snoeiwijze de kwaliteit van de oogst aanzienlijk verbeteren.
Snoeien kan het best en het meest eenvoudig worden omschreven als het wegnemen van plantendelen.

Waarom worden fruitbomen gesnoeid ?
Kunnen fruitbomen niet gewoon groeien zoals andere bomen in de vrije natuur? Zeker, dat kan.

In de fruitboom is er altijd een balans tussen wat er zich boven de grond bevindt en dat wat er onder de grond zit. Die balans moet in takt blijven. Wordt deze balans verstoort, door snoei of takbreuk, dan proberen we die door snoei te herstellen. Anders doet de boom dat zelf wel.
Bomen die niet worden gesnoeid, dragen meestal zelfs nog eerder en meer vruchten, soms al een jaar nadat ze geplant zijn.
Maar de keerzijde van de medaille is al gauw duidelijk:
Dergelijke bomen raken snel uitgeput onder de last van het fruit, de takken hangen af, de nieuwe scheuten blijven zwak, er ontstaat een te dichte kroon en de bladeren en vruchten blijven klein en worden aangetast door schimmelziekten.
Door vanaf het moment van planten juist te snoeien blijft de boom daarentegen tijdens zijn leven licht. In een goed opgebouwde kroon ontwikkelt het vruchthout zich langs de stam en de takken tot onderaan toe, en niet alleen ver naar boven zoals bij een niet-gesnoeide fruitboom.
Kortom: Om een gezonde hoogstamvruchtboom te behouden en daar jaarlijks de vruchten van te plukken is een goede snoei noodzakelijk.

Ongesnoeide bomen dragen meestal vrij onregelmatig vruchten: het ene jaar is de oogst enorm overvloedig en het volgende jaar zit er vrijwel niets aan de boom. Daar komt nog bij dat in niet-gesnoeide bomen de vruchten klein blijven. Ze krijgen door de schaduw weinig kleur, smaken zurig en bevatten minder waardevolle stoffen dan vruchten die zich in het volle zonlicht hebben kunnen ontwikkelen. Daarbij geldt ook dat takken die geen zonlicht krijgen geen bloemknoppen zullen vormen.

Bomen die niet gesnoeid worden, groeien vaak heel sterk de hoogte in. Alle verzorging wordt daardoor moeilijk, vooral het oogsten van het fruit. Daarvoor is een hoge ladder nodig en het werk wordt dan gevaarlijk.
Mocht een bestrijdingsmiddel nodig zijn, dan is dat bij een hoge kroon in een gewone tuin nauwelijks aan te brengen, temeer omdat een dergelijke boom meestal ook nog eens zo dicht is dat bladeren en vruchten niet gelijkmatig bevochtigd worden. Door snoeien wordt bereikt dat de boom niet te veel in hoogte zal groeien maar meer in de breedte zal toenemen.

Goed onderhouden en gesnoeide bomen worden ouder dan niet onderhouden bomen. Een ander feit is dat hoe langer de jeugdfase duurt, de tijd waarop de boom vrucht begint te dragen, hou ouder de boom wordt.
Goed gesnoeide bomen blijven zichtbaar gezonder dan niet behandelde bomen en bevordert ook de kwaliteit van de vruchten en de bladeren. In goed gesnoeide kroon zullen de takken elkaar nergens raken. Te dichte boomkronen zijn gevoeliger voor schimmelziekten dan bomen die licht gehouden zijn. Een boom verdampt ongeveer 500 Liter vocht per dag en dit vocht moet wel wegkunnen.

Licht in de boom zorgt ook voor het snel laten verdampen van het vocht in de boom en voor het omzetten van zetmeel in suikers.

Snoeien vertraagt de bloei en daardoor ook de vruchtzetting, omdat de boom of heester eerst nieuwe scheuten maakt. Deze jonge scheuten zijn echter krachtiger dan de oude takken en daarom kan daarvan een grotere productiviteit verwacht worden. Het wegnemen van nieuwe scheuten vermindert het aantal bloemen en vruchten, maar verhoogt de kwaliteit ervan.
De opbrengst wordt dus niet hoger door het snoeien, het tegendeel is het geval. Echter de vruchtkwaliteit wordt duidelijk verbeterd. Op horizontale takken ontstaan meer bloemknoppen dan op verticale.

Snoeien is eigenlijk niets anders dan in het vooruitkijken. Hoe staat de boom er nu bij en hoe staat de boom er over 1 a 2, 3 jaar erbij. Ook belangrijk is om rekening te houden met de vruchtzetting waardoor de takken kunnen gaan doorbuigen.

Gooi niet alle gesnoeide fruittakken weg. Zet een mooie bos van snoeitakken bij elkaar in een vaas op een lichte plaats in de woonkamer. Na een paar dagen lopen de eerste takken al uit, en een fraai voorjaarsboeket is het resultaat van een middagje snoeien.
Het voordeel van dit voorjaarsboeket is dat je ook kunt zien hoeveel goede bloesemknoppen er aanwezig zijn in de gesnoeide fruitbomen.

Goede boeken over fruitbomen snoeien zijn:

Bron: de Fruithof