Algemeen
Het is belangrijk om te weten hoe je op de juiste manier omgaat met snoeigereedschappen, zodat de wonden die ontstaan, zo klein mogelijk blijven en dus zo snel mogelijk genezen. Gebruik daarvoor goed en scherp gereedschap. Degelijk gereedschap heeft zijn prijs maar gaat wel een leven lang mee. Maak er ook een gewoonte van om het snoeigereedschap telkens voor het werk even te scherpen. Er zijn verschillende modellen slijpstaafjes voorhanden waarmee je het ronde mes van een snoeischaar of het holle snoeimes gemakkelijk kan scherpen. Scherp en schoon gereedschap maakt gladde en schone wonden.
Wring nooit bij het zagen of knippen. De verwondingen aan de boom herstellen zich dan moeilijk.

Na snoei van ziek hout is het belangrijk je gereedschap te ontsmetten.  Pure alcohol is hiervoor het makkelijkst. Een kleine plantenspuit met ontsmettingsmiddel hoort eigenlijk deel uit te maken van de snoeiuitrusting.
Na elk gebruik dien je het gebruikte gereedschap schoon te maken te ontsmetten en droog op te bergen. Vooral als het gereedschap erg vuil is of na blootstelling aan vocht. De ontsmetting vind plaats met pure alcohol en dient ter voorkoming van overbrengen van eventueel ziekte kiemen en bijvoorbeeld kanker sporen op andere bomen. Deze behandeling wordt door mij vaker herhaalt tijdens een snoeisessie.

Bij het snoeien van fruitbomen komen sappen vrij die een hardnekkige kleverige laag op de bladen van scharen en zagen nalaten. Deze lagen zijn gemakkelijk te verwijderen met benzine.
Op dit moment test ik ARS-Clearner van ARScorporation. Het is tot nu toe een voortreffelijk middel gebleken. In een handomdraai zijn alle vuilresten en kleverige lagen van de snoeischaar en snoeizaag te verwijderen. Het middel is verkrijgbaar bij www.keizers.nu in Haaksbergen.

Aan het eind van de dag het gereedschap oliën om het te beschermen tegen roest. Met olie kun je ook vastgelopen gereedschap weer losmaken. Het is aan te raden om het gereedschap minstens eenmaal per dag te slijpen, maar als je voelt dat het gereedschap minder goed snijdt, slijp het dan onmiddellijk !
Besproken worden de belangrijkste snoeigereedschappen met afbeelding.

Bindbuis snijder
De Twine knife of bindbuis snijder schuif je om de ringvinger of middelvinger. Met deze snijder is het heel makkelijk om de bindbuis op de gewenste lengte af te snijden. Op deze wijze kun je snel werken tijdens het aanbinden van takken in de fruithaag.

De ring messen zijn in standaard ringmaten van 6 tot 18. Deze afmetingen zijn gelijk aan de ringgrootte zelf gebruik ik ringmaat 14. De metalen bladen zijn van goede kwaliteit en vlijmscherp.

Snoeischaar
Een snoeischaar is het belangrijkste gereedschap in de fruittuin. Het is een stevige schaar waarmee je jonge scheuten kunt in korten of weg nemen. Met de schaar wordt oud vruchthout verjongd en worden rommelige scheuten in het buitenste deel van een kroon gedund. Voor dikkere takken gebruikt men een snoeizaag.
Een goede snoeischaar is licht, heeft sterke geharde messen die zorgen voor zuivere en gladde snoeiwonden, is bij langere klussen niet vermoeiend en is voorzien van een sapgoot. De goot voorkomt dat het blad blijft kleven bij het snijden van "sappig" hout. De goot bespaart tijd en vereenvoudigt het snoeien, omdat sap en afval na iedere knip worden afgevoerd. Rubberen stootkussens voorkomen vermoeidheid in de pols.
Goede snoeischaren zijn de Felco-2 of de ARSVS-8Z

Er zijn verschillende modellen slijpstaafjes voorhanden waarmee je het ronde mes van een snoeischaar of het holle snoeimes gemakkelijk kan scherpen. Zelf maak ik gebruik van Multi-sharp. Een geleide slijpsteen voor snoei- en takkenscharen.
De werking is vrij simpel: Bevestig de slijper op de rug van het mes, Zie foto. Zorg ervoor dat de schroef tegen de achterkant van het blad rust.  Beweeg vervolgens de slijparm op en neer over de slede. De siliciumcarbidslijpsteen zorgt in enkele minuten voor een scherp Snijkant. Er zijn vier slijphoeken voor de juiste snede. Voor snoeischaren van het merk Felco kiest u het onderste gaatje. Houd het slijpblokje nat met olie tijdens het slijpen en gebruik de hele lengte van het slijpelement.
Daarnaast maak ik ook veel gebruik van een wetsteen voor het slijpen van de messen. Het gereedschap wordt als het ware gewet waardoor de snede zijn optimale scherpte krijgt. Als er geen beschadigingen aan de snede zijn gekomen hoeft het gereedschap alleen van tijd tot tijd gewet te worden.
Een druppel olie erop en slijpen maar. De olie zorgt voor een beter slijpcontact en levert een fijner slijpresultaat. Automatisch wordt het mes ook in geolied. Let wel op: alle wetstenen die met olie zijn gebruikt kunnen niet meer met water gebruikt worden. Eens een oliesteen, voor altijd een oliesteen.

Snoeischaar holster
De holster is ontworpen om een snoeischaar of stekschaar veilig en proper in op te bergen tijdens het snoeien. Een goede holster is van echt leder en voorzien van een sleuf en clip ter bevestiging aan de broeksriem of broekrand.
Het snoeigereedschap heb je zodoende steeds binnen handbereik terwijl de snijbladen veilig en netjes opgeborgen zitten in het stugge lederholster.

Snoeigiraffe

Snoeigiraffes maken het mogelijk om te snoeien op moeilijk bereikbare plaatsen, zoals in boomtoppen of juist dicht bij de grond op een comfortabele manier en zonder ladder. Het kettingmechanisme en het rolkoordsysteem zorgen voor een enorme krachtbesparing. De snoeikop kan 230˚ worden gedraaid, zodat je in iedere positie comfortabel kunt werken. Het snoeimechanisme aan de achterzijde van de snoeigiraffe maakt snoeien op deze hoogtes mogelijk.
De snoeigiraffe ‘PowerReel’ heeft een groot aantal verschillende snoeiposities, met de mogelijkheid de snoeikop tot 230° te draaien en te fixeren. De totale snoeihoogte is inclusief de gebruiker 6m. De messen zijn uitgehard en van roestvrij staal en kunnen een takdiameter van 32mm doorsnede doorknippen.
Dit type is te combineren met een boomzaag adapter en fruitplukker.

Snoeizaag
Een snoeizaag of takkenzaag is een handzaag die geschikt is voor het snoeien van dikkere taken of oud hout uit de bomen.
Het blad van de takkenzaag heeft grove tanden om door het levende hout te kunnen zagen daarbij en dient een schone zaagsnede achter te laten. Het blad is vaak enigszins gekromd van vorm, zodat de tak niet onder de zaag wegglijdt tijdens het maken van zaagbewegingen. Zaag altijd zo dat de wond zo klein mogelijk wordt. Door de zeer scherpe tanden is, bij een trekkende zaagbeweging (Pull-Saw methode), veel minder inspanning nodig. Door het gladde oppervlak wordt voorkomen dat sappen blijven plakken aan de bladen.
Voor fruitbomen geldt: moet je gebruik maken van een snoeizaag dan heb je eigenlijk niet goed gesnoeid. Uitgangspunt is dat alle snoeiwerk plaats vind met de snoeischaar en niet met de snoeizaag. Een snoeizaag dien je eigenlijk alleen te gebruiken ingeval van takbreuk of schade veroorzaakt door storm of sneeuwval.
De door mij gebruikte snoeizaag is een opvouwbare. Het zaagblad ligt bijna in het verlengde van de met rubber ingelegde handgreep, hierdoor wordt er in één lijn gesnoeid en wordt er zo min mogelijk schade aan het overige gewas toegebracht. Lengte blad 170 mm, 10 tanden per 3 cm. Wordt geleverd met een doorzichtige kunststof draag en opbergbox met een stalen draaghaak voor riem of wandbevestiging.

De fijnere zagen hebben een zogenaamde Mira-mae vertanding, daarvan is de tandzetting beduidend fijner. Al deze bladen zijn inductie gehard en kunnen niet geslepen worden. Ze maken een gladde wond.
Hoe fijner de vertanding hoe gemakkelijker je door een harde bast heen gaat, vergelijk het met het snijden van een brood met harde korst. Met een grof broodmes kruimelt het alle kanten op en met een fijn mes ga je er soepel doorheen.
Er zijn in de handzagen diverse zagen met fijne tanden, vooral geschikt voor fruitbomen en harde houtsoorten. Er is een Zubat met 10 tanden per 3 centimeter en een fruitboomzaag met 11 tanden per 3 cm. Ook in de opvouwbare zagen zijn fijn vertande zagen.

Voor de stokzagen is dit wat moeilijker. Op de Zubat serie kan een blad met 10 tanden. Op de andere series niet. Maar Mira-mae zaagt beduidend mooier dan 4 retsune.
Er is een Forester van 4,5 meter met een 38 cm blad, door Tuin en Park magazine uitgeroepen tot de beste stokzaag.

Stokzaag
Ee stokzaag, ook wel snoeigiraffe, is een takkenzaag die op een lange stok gemonteerd is om takken die hoger in de boom zitten te kunnen bereiken. Dit maakt het mogelijk om zonder ladder of trap takken uit fruitbomen te zagen.
Daar waar stokken vroeger van hout of staal gemaakt waren zijn moderne stokzagen gemaakt van aluminium of glasfiber en zijn daardoor aanzienlijk lichter. De stok is uitschuifbaar, dit om het transport van de stokzaag te vergemakkelijken. Een stokzaag is ook erg handig om in dicht struikgewas te snoeien. Voorzien van een fruitplukker is het ook mogelijk om hier mee fruit te plukken.

Zelf maak ik gebruik van de aluminium telescopische stokzaag van het merk Silky Hayauchi 4900-6.5, 6.5 tanden per 3 cm, bestaande uit 3 uitschuifbare delen. Uitgeschoven heeft deze stokzaag een lengte van 6,3 meter. Tel daar je eigen lengte bij op en je weet hoe hoog je kunt zagen. Deze stokzaag is ontworpen om te zagen met trekkende beweging, zo kan het zaagblad ook niet buigen.

De lengte van de telescopische stok is traploos vast te zetten, en is zeer gemakkelijk in het gebruik.
De aluminium stelen zijn ovaal van vorm, waardoor nauwkeurige controle over de richting van het blad mogelijk is. Ook zorgt dit voor sterkte en stijfheid van de steel waardoor het buigen tot een minimum wordt gereduceerd.
De basis steel heeft een pole-end schokdemper en comfortabele rubberen grip die gemakkelijk vast te houden is. Het 390 mm lange gebogen lemmet maakt gebruik van de vier rijen tanden technologie. De tanden zijn op een zodanige wijze gerangschikt dat er sprake lijkt te zijn van 4 rijen. Ideaal voor de zwaarste snoei klussen. Het geeft een fijne zaagsnede en vraagt weinig zaagkracht. Laat de zaag het werk doen. Je zult zodoende minder snel vermoeid raken.
Het blad is aan beide kanten van een eind-mes voorzien, hierdoor zal hij niet van een tak afglijden en zal in de laatste zaagslag de tak doorgesneden worden. Zodat een tak niet aan 1 strengetje blijf hangen. De stokzaag is tevens voorzien van een zwarte hardplastic mesbeschermer.

Snoeimes
Een snoeimes is een inklapbaar mes, met een gekromd stalen lemmet en een houten handvat. Met een snoeimes kunnen snoei- en zaagwonden bijgesneden worden, stamschade en kankerplekken maar ook bastvezels verwijderd worden. Het lemmet moet voldoende scherp gehouden worden. Het moet eenzijdig worden geslepen. Daarbij wordt een wetsteen gebruikt. Het is het veiligst om van je vandaan te snijden, vanwege dat je jezelf anders gemakkelijk verwond.

Snoeiladder
Een houten driepootladder of snoei- plukladder is zeer geschikt voor het snoeien van fruitbomen alsmede het plukken van fruit. Mits goed gebruikt geeft dit soort ladders uitzonderlijke stabiliteit en maximale veiligheid tijdens de snoei en pluk.
Heel belangrijk is het om de ladder zoveel mogelijk in de kroon te plaatsen tussen de takken met de poot naast de stam. Zo staat u veiliger en is het veel makkelijker om de hele kroon te bereiken voor snoei of pluk
Dit type ladders is alleen te gebruiken op tuingrond of in boomgaarden maar is niet geschikt voor gladde ondergronden zoals tegels of beton.
Een nadeel van de houten snoeiladder is dat deze vrij zwaar is. Daarbij is soms een in hoogte verstelbare aluminiumladder handiger bij achterstallig onderhoud.

PH-Tester voor grond DM-5

Het nut van de pH-tester:
Om de bodem geschikt te maken voor het opnemen van meststoffen moet zure grond worden geneutraliseerd met kalk of kalkhoudende meststof. Wordt deze echter in te grote hoeveelheden uitgestrooid, dan treedt z.g. mangaangebrek op. Met als gevolg dat de vruchtbaarheid van de bodem geheel verloren gaat. Wil men nu de grond met kalk of kalkhoudende meststof behandelen dan moet eerst het zuurgehalte, dit is de pH, van de grond worden bepaald om vast te stellen hoeveel kalk moet worden toegevoegd. Dit kan zeer eenvoudig worden gedaan met deze pH-tester. Een volkomen neutrale grond heeft een pH = 7, waarvan bij de metingen steeds moet worden uitgegaan.

Gebruik van de pH-tester.

1. Neem het instrument uit de draagtas en controleer of de wijzer op pH-7 staat. Is dit niet het geval dan valt dit op zeer eenvoudige wijze bij te stellen. U neemt de deksel met het ruitje van instrument en draait de stelschroef voorzichtig rechts- of linksom.

2. De elektrode is zeer gevoelig en moet voor en na het gebruik zorgvuldig worden schoongespoeld en met een droge doek afgedroogd. Dit is bijzonder belangrijk omdat anders niet goed kan worden gemeten. Na het schoonmaken mogen de elektroden met niets meer in aanraking komen. Ook niet met de handen, die altijd iets getranspireerd zijn; hierdoor wordt de meting ongunstig beïnvloed.

3. Steek de meter zover in de grond dat de zilverkleurige elektroden met de grond bedekt zijn. Draai vervolgens de meter 2 á 3 maal om de lengteas om een goed contact tussen de elektroden te verzekeren. De grond (zoals zwarte grond, klei, zavel e.d.) moeten een vochtigheidsgraad hebben op de meter van minimaal 50%. Humusrijke grond mag een hoger vochtpercentage hebben ook boven 100% wat vaak het geval zal zijn. Indien de grond te nat is dan kan de grond zodanig uitgeperst worden dat het vochtpercentage tussen de 50 en 70% zal komen. In te droge grond kan de pH niet gemeten worden, dan moet eerst deze grond bevochtigd worden met gedistilleerd water waarna men ca. 2 uur moet wachten om te kunnen meten.

4. Om het vochtgehalte van de grond te meten drukt men de drukknop in; het vochtgehalte kan direct worden afgelezen. Na gebruik de elektrode weer goed afspoelen en met een droge doek afdrogen. Het zal zelden voorkomen dat normale teeltgrond een minder vochtgehalte bevat dan 30% zoals b.v. bij droog zand.

5. De wijzer heeft maximaal 3 minuten nodig om zich in te stellen, waarna de pH kan worden afgelezen. Laat de meter nooit langer dan 5 minuten in de grond staan. Dit voorkomt onnodig corroderen van de elektroden.

Voordelen van de pH-tester
1. Daar het instrument zelf de benodigde stroom opwekt bij contact met de aarde, zijn er geen chemicaliën, gedistilleerd water en/of een uitwendige stroombron zoals een accu nodig.

2. Het meten is bijzonder eenvoudig; men behoeft slechts de elektroden in de grond te steken en kan na enkele minuten de pH aflezen. (denk om afspoelen voor en na het meten)

3. Het instrument is compact, fraai van vormgeving en gemakkelijk mee te nemen.

Praktische wenken
1. Als de wijzer heen en weer schommelt bij een meting dan kunnen de volgende oorzaken mogelijk zijn: de grond bedekt de elektrode niet volledig. Een te hoog zoutgehalte in de grond. Een te hoog gehalte van ijzer, magnesium e.d. De grond is pas bemest geworden, waardoor de meter de mestdelen meet.

2. Houdt de elektrode steeds schoon en vrij van roest. Als het oppervlak is gecorrodeerd neemt de gevoeligheid van het instrument af en geeft het geen nauwkeurige pH- en vochtigheidswaarde aan. Een roestige elektrode kan met zand worden schoon geschuurd. Na het schoonmaken minstens een half uur wachten alvorens te meten.

3. Indien zich in de buurt van de te meten grond een hoogspanningsmast of andere bron van zwerfstromen bevindt, bestaat er grote kans dat een te hoge pH en vochtigheidsgraad wordt aangewezen. Op dergelijke plaatsen kunnen geen nauwkeurige metingen worden verricht.

4. Daar de werking van het instrument berust op stroomopwekking door contact met de grond, is de aanwijzing afhankelijk van de mate waarin de grond is aangestampt en van het vochtgehalte van de grond. Het verdient daarom aanbeveling 5 á 6 metingen te verrichten en hiervan het gemiddelde te nemen.

5. Behandel het instrument voorzichtig. Laat het nooit vallen en stel het niet bloot aan sterke trillingen of stoten. De pH-tester dient om na te gaan of de teeltgrond de juiste pH-graad heeft, zodat u bij afwijkingen uw gewas voortijdig kunt beschermen tegen schade. Bij een negatieve meting kunt u direct uw maatregelen treffen, waardoor u veel ellende bespaard blijft. De vochtmeter, die gecombineerd is met de pH-tester dient niet om de vochtigheid van de grond te bepalen, maar om vast te stellen of de grond vochtig genoeg is om een pH-meting te verrichten.

Technische gegevens:
Meetbereik:        pH 3½ - 8
Vochtigheid:        0-100%
Nauwkeurigheid:    10%
Afmeting/gewicht:    160 x 50 mm/170 gram